Διδακτική ενότητα

Συνιστώμενες Διδακτικές Πρακτικές/Παρατηρήσεις

Ενδεικτικές Ώρες

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1

Απαραίτητες εισαγωγικές γνώσεις
Β. Μονόμετρα και διανυσματικά μεγέθη
Γ. Το διεθνές σύστημα Μονάδων S. I.
Δ. Διαστάσεις
Η. Η μεταβολή και ο ρυθμός μεταβολής

Να δοθεί έμφαση μόνο στα μεγέθη/μονάδες που θα χρησιμοποιηθούν άμεσα και στα συνήθως πολλαπλάσια και υποπολλαπλάσια των μονάδων των μεγεθών.
Μέσω παραδειγμάτων να γίνει κατανοητή η διάκριση μεταξύ μονόμετρων και διανυσματικών μεγεθών (διανυσματική ισότητα, ισότητα μέτρων). Επιπλέον να δοθεί μέσω παραδειγμάτων ο ρυθμός μεταβολής των φυσικών μεγεθών.

Γνωριμία με το εργαστήριο
Μετρήσεις,
επεξεργασία δεδομένων
Από το τετράδιο των εργαστηριακών ασκήσεων Φυσικής:
Μέτρηση Μήκους, Χρόνου, Μάζας και Δύναμης
Από το βιβλίο Μαθητή:
Θ. Γραφικές παραστάσεις (σελ. 30- 31)

Οι μαθητές και οι μαθήτριες να εμπλακούν στο εργαστήριο με μετρήσεις με όργανα διαφορετικής ακρίβειας
Από τον εργαστηριακό οδηγό:

• Αβεβαιότητα (σφάλμα) μέτρησης (σελ. 31-33)
• Σημαντικά ψηφία στρογγυλοποίηση (σελ. 33-35)
• Γραφικές παραστάσεις με όλα τα παραδείγματα(σελ. 35-40). Έτσι οι μαθητές και οι μαθήτριες θα ασκηθούν στην κατασκευή των διαγραμμάτων, τον υπολογισμό της μέσης τιμής και της κλίσης) με βάση τα πειραματικά δεδομένα.

Προτείνεται να δοθεί ατομική εργασία στο σπίτι στην οποία οι μαθητές και οι μαθήτριες θα επεξεργαστούν δεδομένα πειράματος (μέση τιμή, κατασκευή διαγράμματος, υπολογισμός κλίσης).

2

ΜΗΧΑΝΙΚΗ

9

1.1 ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ ΚΙΝΗΣΗ

• • • Ύλη και κίνηση
    • Ο προσδιορισμός της θέσης ενός σωματίου
    • Οι έννοιες της χρονικής στιγμής, του συμβάντος και της χρονικής διάρκειας
    • Η μετατόπιση σωματίου πάνω σε άξονα

[Σύντομη αναφορά στις παραγράφους ως επανάληψη 1.1.1, 1.1.2, 1.1.3, 1.1.4]

Σύστημα αναφοράς, σχετική κίνηση, ορισμός τροχιάς Η έννοια του σωματιδίου ή σημειακού αντικειμένου
Προσδιορισμός της θέσης ενός σωματίου σε ευθεία γραμμή και στο επίπεδο. Χρονική στιγμή, Συμβάν
Χρονικό διάστημα
Διάκριση μετατόπισης και διαστήματος Ενδεικτικές Προσομοιώσεις/δραστηριότητες: Θέση και μετατόπιση
Διαφορές μεταξύ μετατόπισης και διαστήματος
Προτεινόμενες ερωτήσεις σελ. 63: 1-6, 8

1.1.5. Η έννοια της ταχύτητας στη ευθύγραμμη ομαλή κίνηση

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος:
-Ορισμός και υπολογισμός της ταχύτητας στην ευθύγραμμη ομαλή κίνηση σε απλές εφαρμογές
-Μετασχηματισμός αριθμητικών πειραματικών δεδομένων σχετικά με ευθύγραμμες ομαλές κινήσεις σε γραφικές παραστάσεις και αντίστροφα.
-Ερμηνεία γραφικών παραστάσεων που αφορούν ευθύγραμμες ομαλές κινήσεις
-Δράση σε γραφικές παραστάσεις για τον υπολογισμό της κλίσης στο γράφημα θέσης χρόνου και του εμβαδού στο γράφημα ταχύτητας χρόνου
-Εφαρμογή των γνώσεων των σχετικών με την ευθύγραμμη ομαλά μεταβαλλόμενη κίνηση σε φαινόμενα της καθημερινής ζωής (π.χ. οδική κυκλοφορία)

Ενδεικτικές Προσομοιώσεις/δραστηριότητες:

Ευθύγραμμη ομαλή κίνηση
Ευθύγραμμη ομαλή κίνηση με βίντεο ανάλυση από: ΕΚΦΕ Θεσπρωτίας
Ευθύγραμμη ομαλή κίνηση πλοίου, το βίντεο, Ευθύγραμμη ομαλή κίνηση με τρένο και χρονομετρητή, το βίντεο από ΕΚΦΕ Νέας Σμύρνης
Παρατηρήσεις
Περιλαμβάνεται η εφαρμογή του βιβλίου σελίδες 45, 46
Προτεινόμενες ερωτήσεις σελ. 63: 7,9, 18,
Προτεινόμενες ασκήσεις σελ. 69: 1, 2, 4, 5,6

1.1.6. Η έννοια της μέσης ταχύτητας

Παρατηρήσεις
Προτείνεται σε κάθε νέα έννοια να δίνονται λειτουργικοί ορισμοί όπως παρακάτω:

Ενδεικτικές Προσομοιώσεις/δραστηριότητες:
Μέση ταχύτητα

1.2 ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΣΕ ΜΙΑ ΔΙΑΣΤΑΣΗ

1.2.1 Η έννοια της δύναμης

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος
-Περιγραφή των αποτελεσμάτων των δυνάμεων σε διάφορες καταστάσεις
-Μέτρηση δυνάμεων
-Η δύναμη είναι διανυσματικό μέγεθος Ενδεικτικές προσομοιώσεις/ δραστηριότητες Νόμος του Hooke

8

1.2.2 Σύνθεση συγγραμμικών δυνάμεων

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος
-Σύνθεση συγγραμμικών δυνάμεων
-Ορισμός της συνισταμένης δυνάμεων και απλά παραδείγματα τα οποία συνοψίζουν τον ορισμό της συνισταμένης δύναμης
– Ποιοτική και ποσοτική μελέτη της σύνθεσης δυνάμεων στο εργαστήριο ή/και στον Η/Υ
Ενδεικτικές προσομοιώσεις/ δραστηριότητες
Πρόσθεση δύο διανυσμάτων
Εύρεση της συνισταμένης δύναμης με χρήση τραπεζιού δυνάμεων ή και με κατάλληλες προσομοιώσεις.

1.2.3 Ο πρώτος νόμος του Νεύτωνα

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος
-Η περιγραφή και η εφαρμογή του 1ου  νόμου του Νεύτωνα σε διάφορες περιπτώσεις
Ενδεικτικές προσομοιώσεις/ δραστηριότητες
Μάζα αδράνεια

1.2.4 Ο δεύτερος νόμος του Νεύτωνα ή Θεμελιώδης νόμος της Μηχανικής

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος
-Η διατύπωση του 2ου  νόμου του Νεύτωνα λεκτικά και με μαθηματικό συμβολισμό
-Η εφαρμογή του 2ου  νόμου του Νεύτωνα σε περιπτώσεις σταθερής συνισταμένης δύναμης
Ενδεικτικές προσομοιώσεις/ δραστηριότητες
O πρώτος και ο δεύτερος νόμος του Νεύτωνα:

1.2.5 Η έννοια του Βάρους

Το βάρος ως μια δύναμη η οποία ασκείται από τη Γη στο σώμα και του προσδίδει επιτάχυνση g.

1.2.6 Η έννοια της μάζας

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος
-Διάκριση βάρους και μάζας (και των μονάδων τους)
-Αδρανειακή και Βαρυτική μάζα

1.2.7 Η ελεύθερη πτώση των σωμάτων

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος
-Μελέτη της ελεύθερης πτώσης ενός σώματος στο εργαστήριο ή/και στον Η/Υ
– Εφαρμογή του 2ου νόμου του Νεύτωνα στην ελεύθερη πτώση
Ενδεικτικές Προσομοιώσεις/δραστηριότητες:
Ιχνηλάτιση της ελεύθερης πτώσης και καθορισμός των χαρακτηριστικών της
Μελέτη ελεύθερης πτώσης με multilog και με tracker. Από 2ο ΕΚΦΕ Ηρακλείου (Φυσική Α΄ΓΕΛ) Ελεύθερη πτώση – κατακόρυφη βολή
Προτεινόμενες ερωτήσεις σελ. 101-105: 1-41 εκτός της 23
Προτεινόμενες ασκήσεις σελ. 107-108: 1-10, 12-15
Δεν είναι απαραίτητη η επιλογή όλων των ερωτήσεων και ασκήσεων. Να μη γίνουν οι ασκήσεις- προβλήματα με αστερίσκο και να μη δοθούν σύνθετα προβλήματα πέραν των στόχων του αναλυτικού προγράμματος και πάντα λαμβάνοντας υπ’ όψη το διαθέσιμο χρόνο.

1.3 ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΣΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

11

• • • Τρίτος νόμος του Νεύτωνα. Νόμος Δράσης – Αντίδρασης
    • Δυνάμεις από επαφή και απόσταση

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος
-Περιγραφή και εφαρμογή του3ου νόμου του Νεύτωνα σε διάφορες περιπτώσεις ισορροπίας και κίνησης
-Σχεδίαση της δράσης και της αντίδρασης σε σύστημα δύο σωμάτων τα οποία αλληλεπιδρούν
-Δυνάμεις από επαφή και από απόσταση σε ένα σώμα και εντοπισμός των σωμάτων που τις ασκούν
Ενδεικτικές Προσομοιώσεις/δραστηριότητες:
Δράση και αντίδραση
Κάθετη αντίδραση σε οριζόντιο και κεκλιμένο επίπεδο
Σχεδίαση ελεύθερων διαγραμμάτων δυνάμεων σε ένα σώμα σε διάφορες περιπτώσεις (Βάρος, κάθετη δύναμη επαφής, τάση νήματος, δύναμη από ελατήριο, στην περίπτωση νήματος σε τροχαλία να δίνεται η υπόδειξη ότι η τάση είναι η ίδια στην ιδανική περίπτωση αβαρούς τροχαλίας χωρίς τριβές όπως στην άσκηση 6 σελίδα 157)
Προτεινόμενες ερωτήσεις σελ. 151: 1-5, 25,26,27,43,48

1.3.3 Σύνθεση δυνάμεων στο επίπεδο

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος
-Σύνθεση δύο δυνάμεων που ασκούνται στο ίδιο σημείο σώματος και σχηματίζουν γωνία
Ενδεικτικές Προσομοιώσεις/δραστηριότητες:
Συνισταμένη δυνάμεων
Προτεινόμενες ερωτήσεις: 6

1.3.4 Ανάλυση δύναμης σε συνιστώσες

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος
– Ανάλυση μιας δύναμης σε δύο κάθετες μεταξύ τους συνιστώσες
Ενδεικτικές Προσομοιώσεις/δραστηριότητες:

Ανάλυση δύναμης:
Προτεινόμενες ασκήσεις: 1

1.3.5 Σύνθεση πολλών ομοεπιπέδων δυνάμεων

1.3.6 Ισορροπία ομοεπιπέδων δυνάμεων και παράδειγμα

Το παράδειγμα της σελίδας 119 Προτεινόμενες ερωτήσεις: 15, 16, 18,47,49 Προτεινόμενες ασκήσεις σελ.: 2

1.3.7 Ο νόμος της τριβής

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος
-Αναφορά σε φαινόμενα της καθημερινής ζωής στα οποία η τριβή παίζει καθοριστικό ρόλο
– Υπολογισμός της τριβής
Προτεινόμενες ερωτήσεις: 7,8,9,10,2,30,50

1.3.9 Ο δεύτερος νόμος του Νεύτωνα σε διανυσματική και σε αλγεβρική μορφή και παράδειγμα

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος
Εφαρμογή του 2ου νόμου του Νεύτωνα για τον υπολογισμό της επιτάχυνσης, της δύναμης, του συντελεστή τριβής ή και της μάζας.
Ενδεικτικές Προσομοιώσεις/δραστηριότητες: Κίνηση σώματος σε μη λείο οριζόντιο επίπεδο Κίνηση σε κεκλιμένο επίπεδο
Προτεινόμενες ερωτήσεις: 17, 1, 2, 5, 8, 9, 15, 29, 30, 37, 43, 44, 47,48, 49, 50, 53
Προτεινόμενες ασκήσεις 3, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 22, 23
Δεν είναι απαραίτητη η επιλογή όλων των ερωτήσεων και ασκήσεων. Να μη γίνουν οι ασκήσεις και προβλήματα πέραν των στόχων του αναλυτικού προγράμματος και πάντα λαμβάνοντας υπ’ όψη το διαθέσιμο χρόνο.

2.1 ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

10

2.1.1 Η έννοια του έργου

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος
-Το έργο ως μέτρο της εργασίας και υπολογισμός του σε απλές εφαρμογές
Ενδεικτικές Προσομοιώσεις/δραστηριότητες:
Έργο σταθερής δύναμης
Προτεινόμενες ερωτήσεις: 1,
Προτεινόμενες ασκήσεις: 1, 7Α, 9, 11, 10Α ,12Α

2.1.2 Έργο βάρους και μεταβολή της κινητικής ενέργειας

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος
-Τα κινούμενα σώματα έχουν κινητική ενέργεια και υπολογισμός της
-Σύνδεση του έργου με τη μεταβολή της κινητικής ενέργειας
Ενδεικτικές Προσομοιώσεις/δραστηριότητες:
Κινητική ενέργεια Θ.Μ.Κ.Ε.
Παρατηρήσεις:
Να μη δοθεί έμφαση στην απόδειξη του Θεωρήματος Μεταβολής της Κινητικής Ενέργειας
Θα πρέπει να αποφεύγεται η ενασχόληση με μεγάλο αριθμό ασκήσεων/προβλημάτων ή με προβλήματα υψηλού βαθμού δυσκολίας.
Να μη γίνουν οι ερωτήσεις και οι ασκήσεις-προβλήματα με αστερίσκο.
Προτεινόμενες ερωτήσεις: 5,24
Προτεινόμενες ασκήσεις: 12Β, 14, 18,

2.1.3 Η δυναμική ενέργεια

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος

Να διδαχθεί από την αρχή έως και τη σχέση (2.1.9), σελ. 169-171

-Το σύστημα σώμα − Γη έχει δυναμική ενέργεια . Υπολογισμός της όταν το σώμα βρίσκεται κοντά στην επιφάνεια της Γης
Ενδεικτικές Προσομοιώσεις/δραστηριότητες: Βαρυτική δυναμική ενέργεια-Έργο βάρους Παρατηρήσεις:
Ο καθορισμός του συστήματος και των ορίων του είναι αυθαίρετος αλλά κρίσιμος για μια ακριβή ενεργειακή του ανάλυση.
Θα πρέπει να αποφεύγεται η ενασχόληση με μεγάλο αριθμό ασκήσεων/προβλημάτων ή με προβλήματα υψηλού βαθμού δυσκολίας.
Να μη γίνουν οι ερωτήσεις και οι ασκήσεις-προβλήματα με αστερίσκο.
Προτεινόμενες ερωτήσεις: 27
Προτεινόμενες ασκήσεις: 12Β, 14, 18,

2.1.4 Η μηχανική ενέργεια
Να διδαχθεί από την αρχή έως και τα έντονα γράμματα «Αν ένα σώμα κινείται μόνο με την επίδραση του βάρους του η μηχανική του ενέργεια παραμένει συνεχώς σταθερή» (στην αρχή της σελίδας 174)

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος
-Η μηχανική ενέργεια ως διατηρήσιμη ποσότητα υπό προϋποθέσεις και διάκριση του κινητικού από το δυναμικό όρο
-Σε ορισμένες μεταβολές ότι η κινητική ενέργεια μετατρέπεται σε δυναμική και αντίστροφα
– Υπολογισμός της  μηχανικής ενέργειας σε απλές περιπτώσεις
Ενδεικτικές Προσομοιώσεις/δραστηριότητες:
Ενεργειακό πάρκο-Πατινάζ
Παρατηρήσεις:
Ο καθορισμός του συστήματος και των ορίων του είναι αυθαίρετος αλλά κρίσιμος για μια ακριβή ενεργειακή του ανάλυση.

Θα πρέπει να αποφεύγεται η ενασχόληση με μεγάλο αριθμό ασκήσεων/προβλημάτων ή με προβλήματα υψηλού βαθμού δυσκολίας.
Να μη γίνουν οι ερωτήσεις και οι ασκήσεις-προβλήματα με αστερίσκο.
Προτεινόμενες ερωτήσεις 8 ,14, 17, 20, 22, 26
Προτεινόμενες ασκήσεις: 3, 6, 7Α, 9, 10Α, 12Α

2.1.5 Συντηρητικές (ή διατηρητικές) δυνάμεις

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος
-Διατήρηση της μηχανικής ενέργειας υπό προϋποθέσεις
-Ορισμός συντηρητικής δύναμης και αναφορά του βάρους της δύναμης του ελατηρίου και της ηλεκτρικής δύναμης ως συντηρητικές δυνάμεις
-Γενίκευση της διατύπωσης της διατήρησης της μηχανικής ενέργειας
Παρατηρήσεις:
Να μη διδαχθεί η εφαρμογή της σελίδας 176
Θα πρέπει να αποφεύγεται η ενασχόληση με μεγάλο αριθμό ασκήσεων/προβλημάτων ή με προβλήματα υψηλού βαθμού δυσκολίας.
Να μη γίνουν οι ερωτήσεις και οι ασκήσεις-προβλήματα με αστερίσκο.
Προτεινόμενες ερωτήσεις: 6

2.1.6 Η ισχύς

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος:
-Έννοια μονάδες και υπολογισμός της ισχύος (απόδειξη της σχέσης P=Fυ)
Ενδεικτικές Προσομοιώσεις/δραστηριότητες:
Αν υπάρχει χρόνος να γίνει η δραστηριότητα της σελίδας 179
Παρατηρήσεις:

Διδακτική ενότητα

Συνιστώμενες Διδακτικές Πρακτικές / Παρατηρήσεις

Ενδεικτικές Ώρες

1 – ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ

Εισαγωγικό ένθετο
Δομή της ύλης – Το ηλεκτρόνιο
Τρόποι ηλέκτρισης
Αγωγοί Μονωτές – Ηλεκτρικό Κύκλωμα
Συμβολισμοί σε ηλεκτρικό κύκλωμα
Μαγνήτες

• • Ο Νόμος του Coulomb
  • Ηλεκτρικό πεδίο
  • Δυναμικό – διαφορά δυναμικού
  • Πυκνωτές

Να μη διδαχθεί η σχέση μέτρου έντασης και διαφοράς δυναμικού σε ομογενές ηλεκτροστατικό πεδίο, οι τύποι πυκνωτών και η ηλεκτροστατική μηχανή Wimshurst.

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος:
-Διατύπωση με λόγια και με σύμβολα του νόμου του Coulomb και η εφαρμογή του σε απλές περιπτώσεις σημειακών φορτίων.
-Διάκριση της έντασης ενός ηλεκτρικού πεδίου από τη δύναμη που μπορεί αυτό να ασκήσει σε σημειακό φορτίο
-Σχεδίαση των δυναμικών γραμμών δύο το πολύ σημειακών φορτίων και σε επίπεδο πυκνωτή.
-Υπολογισμός της έντασης σύνθετου ηλεκτρικού πεδίου που οφείλεται σε σταθερά σημειακά φορτία.
-Σχεδίαση κα περιγραφή τυπικών πειραματικών διατάξεων ανίχνευσης και μέτρησης φορτίων και ηλεκτρικών πεδίων.
-Ευχέρεια στη χρήση των μονάδων των ηλεκτρικών φυσικών μεγεθών.
Παρατηρήσεις:

• Να οριστεί αξιωματικά η δυναμική ενέργεια, όπως αναφέρεται στην υποενότητα 1.4, αφού η 1.3 είναι εκτός ύλης.
• Να μη διδαχθούν ερωτήσεις και προβλήματα που αναφέρονται σε: Α)Τρία ή περισσότερα ηλεκτρικά φορτία που δεν είναι συνευθειακά Β)Σε κίνηση ηλεκτρικών φορτίων

Γ)Σε ισορροπία φορτίων με δυνάμεις στο επίπεδο.
Ενδεικτικές Προσομοιώσεις/δραστηριότητες:
Μπαλόνια και στατικός ηλεκτρισμός

9

αντίσταση (Λειτουργία ως

-Χρήση πειραματικών δεδομένων για τη σχεδίαση διαγραμμάτων (τάσης -ρεύματος) και υπολογισμός

ποτενσιόμετρο και ως

αντιστάσεων.

ροοστάτης)

-Ποιοτική και ποσοτική διατύπωση του νόμου του Ohm και για ολόκληρο το κύκλωμα

2.7 Ενέργεια και ισχύς του ηλεκτρικού ρεύματος

-Σύνδεση αντιστατών σε σειρά και παράλληλα και μέτρηση ρευμάτων και τάσεων

-Ευχέρεια στη χρήση των αντιστοίχων μονάδων μέτρησης

2.8 Ηλεκτρεγερτική δύναμη
(ΗΕΔ) πηγής

-Σχεδίαση της καλωδίωσης τυπικού μαθητικού δωματίου και γνώση του τρόπου λειτουργίας της

ηλεκτρικής ασφάλειας

2.9          Νόμος του Οhm για κλειστό κύκλωμα

-Σχεδίαση και εκτέλεση συγκεκριμένων πειραμάτων προσδιορισμού φυσικών μεγεθών σε ηλεκτρικά κυκλώματα.

2.10 Αποδέκτες

-Γνώση του ότι οι ηλεκτρικές πηγές προσφέρουν ενέργεια σε ένα ηλεκτρικό κύκλωμα η οποία

μετατρέπεται σε διάφορες μορφές στις άλλες συσκευές που συναποτελούν το ηλεκτρικό κύκλωμα

-Διατύπωση και εφαρμογή του νόμου του Joule στην εκτέλεση εργαστηριακών ασκήσεων και την επίλυση

ποσοτικών προβλημάτων

-Γνώση των ιδιαιτεροτήτων του οικιακού ηλεκτρικού κυκλώματος (συσκευές, συνδέσεις, ενεργειακή

συμπεριφορά)

Παρατηρήσεις:

Κατά τη διδασκαλία των μαγνητικών αποτελεσμάτων του ηλεκτρικού ρεύματος οι μαθητές και οι

μαθήτριες να εμπλακούν σε πειράματα εκτροπής μαγνητικής βελόνας λόγω ηλεκτρικού ρεύματος και να

κατασκευάσουν ηλεκτρομαγνήτη.

Να γίνει εξοικείωση των μαθητών και μαθητριών με τη χρήση των πολύμετρων (ως αμπερόμετρα και ως

βολτόμετρα).

Nα γίνει πειραματική επαλήθευση των κανόνων του Kirchhoff, όπως περιγράφονται στο βιβλίο (εικόνα

2.3-15 και 2.3-19). Να διδαχθεί η μεθοδολογία για την εύρεση διαφοράς δυναμικού μεταξύ δύο σημείων

όπως περιγράφεται στη σελίδα 111 του βιβλίου.

Να γίνει εφαρμογή του δεύτερου κανόνα του Kirchhoff σε βρόχο με δύο ιδανικές πηγές με ΗΕΔ Ε1  και Ε2

και ένα αντιστάτη Rκαι στις δύο περιπτώσεις στις οποίες οι πηγές έχουν την ίδια ή αντίθετη πολικότητα.

3. ΦΩΣ

Εισαγωγικό ένθετο και οι υποενότητες: Ταλάντωση, Κύμα, Ηλεκτρομαγνητικά κύματα
3.1  Η φύση του φωτός

• • Μήκος κύματος και συχνότητα του φωτός κατά τη διάδοση του

• • Ανάλυση λευκού φωτός και χρώματα

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος:
-Η ταχύτητα του φωτός είναι πεπερασμένη και η μεγαλύτερη που υπάρχει στη φύση
-Σύνδεση του χρώματος με τα φυσικά μεγέθη του φωτός
-Διάκριση της υπέρυθρης, της ορατής και της υπεριώδους ακτινοβολίας και απαρίθμηση των βασικών τους ιδιοτήτων
Παρατηρήσεις:

Να μη γίνουν ασκήσεις και προβλήματα

Ενδεικτικές Προσομοιώσεις/δραστηριότητες:
Ηλεκτρομαγνητικό φάσμα, Ανάλυση του Φωτός , Δημιουργία του ουράνιου τόξου

6

Εισαγωγή στα Κύματα, Διάθλαση του φωτός, Μόρια και φως

Επιλογή από τις ερωτήσεις: 1-3, 6,11,15, 20-22.
Να πραγματοποιηθούν στη τάξη ή στο εργαστήριο απλά πειράματα επίδειξης στα φαινόμενα της ανάκλασης και της διάθλασης. Επισημαίνεται ότι η ανάκλαση και η διάθλαση προσφέρονται για πειράματα τα οποία κινούν το ενδιαφέρον των μαθητών και μαθητριών.

4. ΑΤΟΜΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ

5 – ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΠΕΔΙΟ

ΒΑΡΥΤΗΤΑ

• • Το βαρυτικό πεδίο

• • Το βαρυτικό πεδίο της Γης

• • Ταχύτητα διαφυγής – Μαύρες τρύπες,

Μέχρι και την πρόταση «…Έτσι για παράδειγμα για τη Σελήνη βρίσκουμε 2,37 Km/s, για τον Άρη 4,97 Km/s, για το Δια 59,1 Km/s και για τον Ήλιο 618 Km/s.»

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος:
-Διατύπωση με σύμβολα και με λόγια του νόμου της παγκόσμιας έλξης και την προσεγγιστική του μορφή κοντά στη Γη
-Χρήση του νόμου της παγκόσμιας έλξης για την περιγραφή των προσεγγιστικά κυκλικών) κινήσεων τεχνητών δορυφόρων, σελήνης και πλανητών
-Γνώση του γιατί τα αντικείμενα δεν “φεύγουν” από τη Γη και του γιατί η Σελήνη δεν πέφτει στη Γη
Ενδεικτικές Προσομοιώσεις/δραστηριότητες:
Βαρύτητα και τροχιές: Εργαστήριο της βαρύτητας

12

Ο Νόμος της παγκόσμιας έλξης και ο Νόμος του Coulomb, Βαρυτικό πεδίο της Γης

Παρατηρήσεις:
Περιλαμβάνονται τα Παραδείγματα 5.13, 5.14
Να γίνει ως εφαρμογή (αλλά και ως αφορμή για επανάληψη των 1.2 και 1.3) ο υπολογισμός της ταχύτητας και της περιόδου δορυφόρου της Γης.
Δεν περιλαμβάνονται οι Δραστηριότητες και τα Ένθετα.
Ερωτήσεις: Πεδίο βαρύτητας της Γης: 35-42.
Ασκήσεις: Πεδίο Βαρύτητας: 76, 77, 78, 79, 80, 81,82,83
Προβλήματα: Επιλογή από 104 – 113

ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΠΕΔΙΟ

• • Η δυναμική ενέργεια πολλών σημειακών φορτίων.
  • Σχέση έντασης και διαφοράς δυναμικού στο ομογενές ηλεκτροστατικό πεδίο.
  • Κινήσεις φορτισμένων σωματιδίων σε ομογενές ηλεκτροστατικό πεδίο.

(Να μη διδαχθούν οι παράγραφοι: “Ο καθοδικός σωλήνας” και “Παλμογράφος”)
5.15 Σύγκριση Ηλεκτροστατικού και Βαρυτικού Πεδίου

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος:
-Περιγραφή με λόγια και με τύπους της κίνησης φορτισμένων σωματιδίων μέσα σε ηλεκτρικό πεδίο
-Διατύπωση της σχέσης της έντασης και της διαφοράς δυναμικού στο ομογενές ηλεκτρικό πεδίο.
-Χειρισμός του παλμογράφου ως ένα χρήσιμο πολυόργανο
-Διατύπωση των ομοιοτήτων και των διαφορών μεταξύ σημειακών ηλεκτρικών και βαρυτικών πεδίων
Ενδεικτικές Προσομοιώσεις/δραστηριότητες:
Ηλεκτρικά πεδία και φορτία

Κίνηση φορτισμένου σωματιδίου σε ομογενές ηλεκτρικό πεδίο

Παρατηρήσεις:
Περιλαμβάνονται τα παραδείγματα 5.6 και 5.7
Προτείνονται για επιλογή:
Ερωτήσεις σελ. 187, 8,9,10,12,13,14 και σελ. 188, 17-22
Ασκήσεις σελ. 194: 56,57 και σελ. 195: 58-63
Προβλήματα σελ. 201: 95-100

Εργαστηριακή δραστηριότητα:
Γνωριμία με τον παλμογράφο

Να πραγματοποιηθεί η άσκηση του εργαστηριακού οδηγού της Β’ Τάξης ΓΕΛ Θετικής Κατεύθυνσης, σελ. 38.

ή οποιαδήποτε παραλλαγή της θεωρεί κατάλληλη ο/η εκπαιδευτικός. Ενδεικτικά αναφέρεται το Βίντεο από το ΕΚΦΕ Καρδίτσας:

1

3 – ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΑΕΡΙΩΝ

• • Εισαγωγή.
  • Οι νόμοι των αερίων.
  • Καταστατική εξίσωση των ιδανικών αερίων.
  • Κινητική θεωρία
  • Τα πρώτα σημαντικά συμπεράσματα

Ερμηνεία της πίεσης (μόνο ποιοτικά, χωρίς απόδειξη) και συσχέτιση της απόλυτης θερμοκρασίας με τη μέση κινητική ενέργεια
Η ενεργός ταχύτητα να μη διδαχθεί.

Στόχοι αναλυτικού προγράμματος:
-Διάκριση του μοντέλου του ιδανικού αερίου από το πραγματικό αέριο και αναφορά των σημαντικότερων προσεγγίσεων
-Περιγραφή με λόγια και με τύπους του νόμου των ιδανικών αερίων
-Ποιοτική και ποσοτική ερμηνεία της πίεσης
-Σχέση θερμοκρασίας και μέσης κινητικής ενέργειας των μορίων
Ενδεικτικές Προσομοιώσεις/δραστηριότητες:
Εικονικό εργαστήριο ΣΕΠ, Σχέση θερμοκρασίας όγκου, Σχέση θερμοκρασίας πίεσης,

4

Σχέση όγκου πίεσης

Εισαγωγή στα αέρια και νόμοι

Παρατηρήσεις:
Να μη δοθούν προβλήματα
Να δοθεί έμφαση στην λεκτική περιγραφή των δύο συμπερασμάτων. Προτείνονται για επιλογή
Ερωτήσεις: από σελ. 88: 1-8 από σελ.90: 9,11,12
Ασκήσεις σελ. 91: 16 – 22, 26.

ΕΝΟΤΗΤΑ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΓΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η/Μ ΕΠΑΓΩΓΗ

-Εύρεση της ισοδύναμης αντίστασης σε απλά κυκλώματα, επίλυση απλών κυκλωμάτων και υπολογισμός της ηλεκτρικής ενέργειας σε συσκευές.

Έννοιες: Ένταση ηλεκτρικού ρεύματος, ΗΕΔ πηγής Διαφορά δυναμικού, Ηλεκτρική Ισχύς, αντίσταση, ειδική αντίσταση, συχνότητα, κυκλική συχνότητα.
Νόμοι: Νόμος του Οhm, Νόμος του Οhm για κλειστό κύκλωμα, Αρχή διατήρησης ηλεκτρικού φορτίου Α’ κανόνας Kirchhoff, Β κανόνας Kirchhoff.

Παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η αντίσταση ενός αντιστάτη. Βραχυκύκλωμα. Σύνδεση αντιστάσεων παράλληλα και σε σειρά. Αναγραφόμενα στοιχεία συσκευής. Μονάδες ενέργειας και ισχύος: W, KW,KWh. Περίμετρος και εμβαδόν κύκλου.

ΚΡΟΥΣΕΙΣ

-Καθορισμός του συστήματος, και ερμηνεία φαινομένων, με τον νόμο μεταβολής της ορμής, την αρχή διατήρησης της ορμής και τη διατήρηση της μηχανικής ενέργειας

Συντηρητικές δυνάμεις, έργο συντηρητικής δύναμης και αντίστοιχη διαφορά δυναμικής ενέργειας, Θεώρημα μεταβολής της κινητικής ενέργειας, Θερμική ενέργεια και διατήρηση της ολικής ενέργειας συστήματος.

Βασικές και προαπαιτούμενες γνώσεις από Α’ Λυκείου από
study4exams

Έννοιες: Ορμή, Σύστημα, εσωτερικές και εξωτερικές δυνάμεις, Κινητική και Δυναμική ενέργεια, Έργο δύναμης, Θερμική ενέργεια, Θερμότητα, Θερμοκρασία, Ποσοστιαία μεταβολή.
Νόμοι: 1ος, 2ος, και 3ος νόμος Νεύτωνα, Αρχή διατήρησης της ορμής, Διατήρηση της μηχανικής ενέργειας.

ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ

– Εφαρμογή του 2ου νόμου του Νεύτωνα για τον υπολογισμό της επιτάχυνσης, της δύναμης, του συντελεστή τριβής ή και της μάζας.

Έννοιες: Περιοδική κίνηση, Περίοδος, συχνότητα, δυναμική ενέργεια ελατηρίου, επιτάχυνση, μάζα και αδράνεια, σταθερά ελατηρίου.
Νόμοι: Νόμος του Hooke, 1ος, 2ος, και 3ος  νόμος Νεύτωνα

ΡΕΥΣΤΑ ΣΕ ΚΙΝΗΣΗ

– Εξήγηση της περιγραφής της οριζόντιας βολής από ένα ζεύγος εξισώσεων σε κάθε άξονα

Εισαγωγικές γνώσεις από study4exams

Έννοιες: Πίεση, Πυκνότητα
Νόμοι: Νόμος της υδροστατικής πίεσης, Θεώρημα μεταβολής της κινητικής ενέργειας, διατήρηση της μηχανικής ενέργειας.

4.1

Μαγνητικό πεδίο (εκτός από τις παραγράφους (γ) «Πού οφείλονται οι μαγνητικές ιδιότητες των σωμάτων» και (δ) «Τρόποι μαγνήτισης υλικών)

4.2

Μαγνητικό πεδίο ρευματοφόρων αγωγών

4.3

Ηλεκτρομαγνητική δύναμη

4.4

Η ύλη μέσα στο μαγνητικό πεδίο

4.6

Ηλεκτρομαγνητική επαγωγή

5-6

Στρεφόμενο πλαίσιο – εναλλασσόμενη τάση

5-7

Εναλλασσόμενο ρεύμα

5-8

Ενεργός ένταση – Ενεργός τάση

5-9

Ο νόμος του Joule – Ισχύς του εναλλασσόμενου ρεύματος

1.1

Εισαγωγή

1.2

Περιοδικά φαινόμενα

1.3

Απλή αρμονική ταλάντωση

1.5

Φθίνουσες ταλαντώσεις – (εκτός από «β. Ηλεκτρικές Ταλαντώσεις»)

1.6

Εξαναγκασμένες ταλαντώσεις – (εκτός από «β. Ηλεκτρικές Ταλαντώσεις », από το 1-6β: Μόνο τις εφαρμογές του συντονισμού στις μηχανικές ταλαντώσεις)

1.7

Σύνθεση ταλαντώσεων

3.1

Εισαγωγή

3.2

Υγρά σε ισορροπία

3.3

Ρευστά σε κίνηση

3.4

Διατήρηση της ύλης και εξίσωση συνέχειας

3.5

Διατήρηση της ενέργειας και εξίσωση Bernoulli. Εξαιρούνται οι εφαρμογές 3.1
και 3.3

4.1

Εισαγωγή

4.2

Κινήσεις των στερεών σωμάτων

4.3

Ροπή δύναμης

4.4

Ισορροπία στερεού σώματος

4.5

Ροπή αδράνειας

4.6

Θεμελιώδης νόμος της στροφικής κίνησης

4.7

Στροφορμή

4.8

Διατήρηση της στροφορμής

4.9

Κινητική ενέργεια λόγω περιστροφής

4.10

Έργο κατά τη στροφική κίνηση

Τίτλος

Εργαστηριακή δραστηριότητα

Προτεινόμενο υποστηρικτικό υλικό

Προτεινόμενος αριθμός διδακτικών ωρών

1. Μετρήσεις μήκους – Η Μέση Τιμή

Η Φυσική με Πειράματα, φύλλο εργασίας (1).

Φύλλο εργασίας: Από ΕΚΦΕ Αμπελοκήπων Παρουσιάσεις βίντεο από το ΕΚΦΕ Καρδίτσας
Ακρίβεια μετρήσεων και μέση τιμή Από ΕΚΦΕ Αμπελοκήπων Μετρήσεις και σφάλματα, παρουσίαση από το ΕΚΦΕ Ρεθύμνου:

2

2. Μετρήσεις Χρόνου – Η Ακρίβεια

Η Φυσική με Πειράματα, φύλλο εργασίας (2).

Παρουσιάσεις μέτρησης χρόνου με ppt Κατανόηση ιστορικού χρόνου: Φωτόδενδρο Μέτρηση του χρόνου: Από ΕΚΦΕ Αμπελοκήπων

2

3. Μετρήσεις μάζας – Τα διαγράμματα

Η Φυσική με Πειράματα, φύλλο εργασίας (3).

Προσομοίωση για τη Μάζα και το Βάρος: Από φωτόδενδρο Ζυγός ισορροπίας: Από φωτόδενδρο
Επιμήκυνση και μάζα: Από PHET Παρουσιάσεις βίντεο από το ΕΚΦΕ Καρδίτσας Μέτρηση μάζας: Από ΕΚΦΕ Αμπελοκήπων

2

4. Μέτρηση όγκου

Φυσική Β΄ Γυμνασίου, Εργαστηριακός οδηγός (νέος)
Εργαστηριακή άσκηση 2

Εργαστηριακός οδηγός, άσκηση 2 (σελ. 22)
Μέτρηση όγκου στερεού: ΕΚΦΕ Καρδίτσας
Αναφορές για τη φυσική Α Γυμνασίου: από το ΕΚΦΕ Λακωνίας:

2

5. Μέτρηση Πυκνότητας

Φυσική Β΄ Γυμνασίου, Εργαστηριακός οδηγός (νέος)
Εργαστηριακή άσκηση 3

Εργαστηριακός οδηγός, άσκηση 3 και 4 (σελ. 25 και 29)
Πείραμα από το ΕΚΦΕ Σερρών
Παρουσιάσεις βίντεο από το ΕΚΦΕ Καρδίτσας (πυκνότητα στερεού) Παρουσιάσεις βίντεο του ΕΚΦΕ Ρεθύμνου (πυκνότητα στερεού και υγρού)

4 (2 + 2)

Εργαστηριακή άσκηση 4

6.Μετρήσεις Θερμοκρασίας – Η Βαθμονόμηση

Η Φυσική με Πειράματα, φύλλο εργασίας (4).

Μέτρηση θερμοκρασίας, Κλίμακες θερμοκρασίας : Από Φωτόδενδρο Μέτρηση θερμοκρασίας και βαθμονόμηση: Από ΕΚΦΕ Αμπελοκήπων Βαθμονόμηση θερμομέτρου από το ΕΚΦΕ Σερρών Φύλλο εργασίας

2

7.Από τη Θερμότητα στη Θερμοκρασία – Η Θερμική Ισορροπία

Η Φυσική με Πειράματα, φύλλο εργασίας (5).

Βίντεο: με το μικρόκοσμο εξηγώ τη θερμότητα και τη θερμοκρασία Θερμότητα – θερμοκρασία (Σενάριο από Αίσωπο)
Εργαστηριακή άσκηση “Θερμική ισορροπία” με χρήση θερμομέτρων    :
Από Αίσωπο
Εργαστηριακή άσκηση “Θερμική ισορροπία” με χρήση αισθητήρων θερμοκρασίας: Από Αίσωπο
Απορρόφηση και εκπομπή ενέργειας: Από Φωτόδενδρο

4

8.Το Ηλεκτρικό βραχυ- Κύκλωμα – Κίνδυνοι και
«Ασφάλεια»

Η Φυσική με Πειράματα, φύλλο εργασίας (10).

Βίντεο: Βραχυκύκλωμα και ασφάλειες: Από φωτόδενδρο Προσομοίωση ηλεκτρικού κυκλώματος: Από φωτόδενδρο Δημιουργία εικονικών κυκλωμάτων: Από PHET

2

9.Από τον Ηλεκτρισμό στον Μαγνητισμό – ΄Ενας Ηλεκτρικός (ιδιο-) Κινητήρας

Η Φυσική με Πειράματα, φύλλο εργασίας (11).

Ηλεκτρικός κινητήρας: Από Φωτόδενδρο
Βίντεο από το ΕΚΦΕ Καρδίτσας (ηλεκτρομαγνήτης)

2

Διδακτική ενότητα

Συνιστώμενες διδακτικές πρακτικές

Παρατηρήσεις Προτεινόμενο υποστηρικτικό υλικό

Προτεινόμενος αριθμός διδακτικών ωρών

Κεφ. 1 –
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

2

1.3 Τα φυσικά μεγέθη και οι μονάδες τους

Προτείνεται να γίνει αναφορά στις μονάδες και μετατροπές τους, λόγω των δυσκολιών που συναντούν οι μαθητές/τριες στην εκμάθησή τους.
Με το παράδειγμα της πυκνότητας και τον λειτουργικό ορισμό της να εξηγηθεί το νόημα του λόγου δύο φυσικών μεγεθών.

Τα θεμελιώδη μεγέθη (το μήκος, ο χρόνος και η μάζα). Παράγωγα μεγέθη (εμβαδόν, όγκος, πυκνότητα). Πολλαπλάσια και υποπολλαπλάσια.

Επιλογή από τις ερωτήσεις τις εφαρμογές και τις ασκήσεις του βιβλίου.

Κεφ. 2 – Κινήσεις

6

2.1 Περιγραφή της κίνησης

Προτείνεται να υλοποιηθούν οι δραστηριότητες για την κατανόηση των εννοιών: Θέση, μετατόπιση, χρονικό διάστημα, ταχύτητα μέση και στιγμιαία ταχύτητα στην καθημερινή γλώσσα:
«Προσδιορισμός θέσης σώματος» (σελ. 25)

Σύστηµα αναφοράς – Υλικό σηµείο – Θέση – Μετατόπιση – Τροχιά Χρονική στιγµή – Χρόνος
Προτείνονται οι προσομοιώσεις:
Θέση – μετατόπιση, Μέτρο μετατόπισης και μήκος διαδρομής Προσδιορισμός της θέσης, Μελετώντας την έννοια της μετατόπισης, Μετατόπιση, Μετατόπιση και τροχιά
Εξάσκηση στην έννοια “θέση”, Εξάσκηση στην έννοια μετατόπιση

και «Σημείο αναφοράς και μετατόπιση» (σελ. 27)

Προτείνεται το φύλλο αξιολόγησης για τη θέση – μετατόπιση από το Βιβλίο Εκπαιδευτικού, σελ. 44

2.2 Η έννοια της ταχύτητας

Να διδαχθεί η εισαγωγή και οι υποενότητες:

• Μέση ταχύτητα στην καθημερινή γλώσσα
• Στιγμιαία ταχύτητα στην καθημερινή γλώσσα

Να μη διδαχθεί η Διανυσματική περιγραφή της ταχύτητας

Μέση ταχύτητα – Στιγµιαία ταχύτητα – Μονάδες στο S.I.
Στοιχειώδης ορισµός του διανύσµατος Κλίμακα ταχυτήτων

2.3 Κίνηση με σταθερή ταχύτητα

Να μη διδαχθεί

Ερωτήσεις – Ασκήσεις
ΟΧΙ σε ερωτήσεις, ασκήσεις ή επιμέρους ερωτήματα τα οποία αναφέρονται σε ύλη που αφαιρέθηκε:
ΟΧΙ στις ερωτήσεις: 1iii, 3iv, 3v,
ΟΧΙ της ενότητας εφαρμογής γνώσεων: 1, 2
ΟΧΙ οι ασκήσεις: 1, 3, 4, 6, 8.

2.4 κίνηση με μεταβαλλόμενη ταχύτητα

Να μη διδαχθεί

Εργαστηριακή άσκηση

Εργαστηριακή δραστηριότητα: Άσκηση 6 του εργαστηριακού οδηγού:
«Μελέτη των ευθύγραμμων κινήσεων».

Άσκηση 6 του εργαστηριακού οδηγού (σελ. 33)

Κεφ. 3 –
ΔΥΝΑΜΕΙΣ

10

Κίνηση και αλληλεπίδραση: Δύο γενικά

Να διδαχθεί

Κίνηση και Αλληλεπίδραση: Δυνάμεις (βίντεο)

χαρακτηριστικά της ύλης

3.1 Η έννοια
«Δύναμη»

Να διδαχθεί

Σχεδίαση δυνάμεων, Η έννοια της δύναμης Quiz: Μέτρηση δύναμης με ελατήριο, Η δύναμη ως το αίτιο παραμόρφωσης ή και μεταβολής της ταχύτητας Μέτρηση της Δύναμης – Hooke

3.2 Δύο σημαντικές δυνάμεις στον κόσμο

Να διδαχθεί

Μάζα και Βάρος, Μελετώντας την τριβή σε διαφορετικές επιφάνειες, Σχεδίαση του βάρους

3.3 Σύνθεση και ανάλυση δυνάμεων

Να διδαχθούν οι υποενότητες, παράγραφοι

• Σύνθεση δυνάμεων – Συνισταμένη
• Σύνθεση δυνάμεων με την ίδια διεύθυνση
• Σύνθεση δυνάμεων με διαφορετικές

(κάθετες μόνον) διευθύνσεις.
Να μην διδαχθούν οι υποενότητες:

• Δύναμη που ασκείται σε τραχιά επιφάνεια
• Ανάλυση δύναμης

Σημ. Ο χρόνος να χρησιμοποιηθεί για την κατανόηση των αντίστοιχων φαινομένων και νόμων σε μία διάσταση
Προαιρετικά για την υποστήριξη της διδασκαλίας μπορεί να πραγματοποιηθεί η

Προτείνονται οι προσομοιώσεις: Σύνθεση δυνάμεων
Σύνθεση δυνάμεων, Σύνθεση συγγραμμικών δυνάμεων:

εργαστηριακή άσκηση 8, «Σύνθεση δυνάμεων». (σελ. 41)

3.4 Δύναμη και ισορροπία

Να διδαχθεί

Δυνάμεις και κίνηση

3.5 Ισορροπία υλικού σημείου

Να διδαχθεί η εισαγωγή (α΄ νόμος Newton) Να μην διδαχθούν η υποενότητα «Ανάλυση δυνάμεων και ισορροπία» όπως και το παράδειγμα 3.2

Μάζα και αδράνεια
Μελέτη της αδράνειας με το  Interactive Physics

3.6 Δύναμη και μεταβολή της ταχύτητας

Να διδαχθεί

Αδράνεια και πυκνότητα

3.7 Δύναμη και αλληλεπίδραση

Να διδαχθεί (γ΄ νόμος Newton)
Να μην διδαχθεί η υποενότητα
«Εφαρμογές»

Δράση και αντίδραση

Εργαστηριακή άσκηση 10: Μέτρηση Δύναμης – Νόμος του Hooke

Εργαστηριακή άσκηση 10, «Μέτρηση Δύναμης – Νόμος του Hooke» (σελ. 47)

Βίντεο από το ΕΚΦΕ Καρδίτσας Μέτρηση δύναμης με ελατήριο Ερωτήσεις και Ασκήσεις
ΟΧΙ ερωτήσεις, ασκήσεις ή επιμέρους ερωτήματα τα οποία αναφέρονται σε ύλη που αφαιρέθηκε.
ΟΧΙ οι ερωτήσεις: 2, 3, 6,12, 13
ΟΧΙ οι ασκήσεις : 4, 5, 7, 8, 10, 12,13.

Κεφ. 4 – ΠΙΕΣΗ

Να διδαχθεί η εισαγωγή «Πίεση και Δύναμη δύο διαφορετικές έννοιες»

Πίεση Δύναμη και Επιφάνεια

8

4.1 Πίεση

Να διδαχθεί (εκτός το παράδειγμα της εικόνας 4.4 )

Σενάριο για την πίεση

4.2 Υδροστατική πίεση

Να διδαχθεί

Υδροστατική Πίεση
Μανόμετρο και Υδροστατική πίεση

4.3
Ατμοσφαιρική πίεση

Να διδαχθεί
Να μην διδαχθεί η υποενότητα «Πως υπολογίζουμε την ατμοσφαιρική πίεση».

Βίντεο για την Ατμοσφαιρική – Υδροστατική πίεση Βίντεο για την Ατμοσφαιρικη πίεση

4.4 Μετάδοση των πιέσεων στα ρευστά. Αρχή του Πασκάλ

Να διδαχθεί

Αρχή του Pascal

4.5 ΄Ανωση – Αρχή του Αρχιμήδη

Να διδαχθεί

Σενάριο διδασκαλίας από το Μείζον πρόγραμμα επιμόρφωσης Ψηφιακό σενάριο για την Άνωση

4.6 Πλεύση

Να μη διδαχθεί

Εργαστηριακές ασκήσεις 12, 14

Εργαστηριακή δραστηριότητα Εργαστηριακή άσκηση 12
«΄Ανωση – Αρχή του Αρχιμήδη»

Εργαστηριακή άσκηση 14,
«΄Ανωση και βάρος του υγρού που εκτοπίζει το σώμα – Η Αρχή του Αρχιμήδη».

Φύλλο εργασίας από ΕΚΦΕ Αμπελοκήπων
Άνωση, Αρχή του Αρχιμήδη και βίντεο: Από ΕΚΦΕ Καρδίτσας

ΟΧΙ ερωτήσεις, ασκήσεις ή επιμέρους ερωτήματα τα οποία αναφέρονται σε ύλη που αφαιρέθηκε.
ΟΧΙ οι ερωτήσεις της ενότητας εφαρμογής γνώσεων 5, 6, 8, 9, 11,
13
ΟΧΙ οι ασκήσεις 1,6, 7, 8, 9.

Κεφ. 5 ΕΝΕΡΓΕΙΑ

10

Ενέργεια: Μια θεμελιώδης έννοια της φυσικής

Να διδαχθεί

Ενέργεια μορφές και μετατροπές

5.1 ΄Εργο και Ενέργεια

Να διδαχθεί η 3η παράγραφος «Σήμερα, με την έννοια του έργου … από εσένα στα βιβλία».
Να διδαχθεί: ΄Εργο δύναμης, από τι εξαρτάται το έργο μιας δύναμης, μονάδες έργου, περιπτώσεις έργου
Σημ. Ο χρόνος μελέτης να αφιερωθεί σε εισαγωγικές εφαρμογές όπου η δύναμη και η μετατόπιση είναι συγγραμμικές.

Έργο σταθερής δύναμης

5.2 Δυναμική – Κινητική ενέργεια. Δύο βασικές μορφές ενέργειας.

Να διδαχθεί

Βαρυτική δυναμική ενέργεια, Κινητική ενέργεια

5.3 Η μηχανική ενέργεια και η διατήρησή της.

Να διδαχθεί

Διατήρηση της μηχανικής ενέργειας Διατήρηση της μηχανικής ενέργειας

5.4 Μορφές και μετατροπές ενέργειας

Να διδαχθεί
Να μη διδαχθεί η υποενότητα «Θεμελιώδεις μορφές ενέργειας» και «Μετατροπές ενέργειας»

Ενέργεια μορφές και μετατροπές , Ενεργειακό πάρκο

5.5 Διατήρηση της ενέργειας

Να διδαχθεί (περιληπτικά ενσωματώνοντάς τη στην 5.4 παραγρ.)

5.6 Πηγές ενέργειας

Να μη διδαχθεί

5.7 Απόδοση μιας μηχανής

Να διδαχθεί

5.8 Ισχύς

Να διδαχθεί

Να μη διδαχθεί η «Ισχύς και κίνηση».

ΟΧΙ ερωτήσεις, ασκήσεις ή επιμέρους ερωτήματα τα οποία αναφέρονται σε ύλη που αφαιρέθηκε.
ΟΧΙ οι ερωτήσεις 4ii, 7,
ΟΧΙ της ενότητας εφαρμογής γνώσεων 10, 17
ΟΧΙ οι ασκήσεις 12γ, 13γ, 16, 17.

Κεφ. 6 –
ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ

8

Η θερμότητα και ο ανθρώπινος πολιτισμός

Να διδαχθεί

6.1 Θερμόμετρα και μέτρηση θερμοκρασίας

Να μη διδαχθεί ( το περιεχόμενό της έχει προσεγγιστεί στην Α’ Γυμνασίου, φύλλο εργασίας (4).

6.2 Θερμότητα: Μια μορφή ενέργειας

Να διδαχθεί (μέρος του περιεχομένου της αναμένεται να έχει προσεγγιστεί και στην Α’ Γυμνασίου, φύλλο εργασίας (5) το οποίο προτείνεται και στην επανάληψη)

Διδακτική ενότητα

Συνιστώμενες διδακτικές πρακτικές

Παρατηρήσεις Προτεινόμενο υποστηρικτικό υλικό

Προτεινόμενος αριθμός διδακτικών ωρών

Κεφ. 1 –
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1

1.3 Τα φυσικά μεγέθη και οι μονάδες τους

Προτείνεται να γίνει αναφορά στις μονάδες και μετατροπές τους, λόγω των δυσκολιών που συναντούν οι μαθητές/τριες στην εκμάθησή τους.
Με το παράδειγμα της πυκνότητας και τον λειτουργικό ορισμό της να εξηγηθεί το νόημα του λόγου δύο φυσικών μεγεθών.

Τα θεμελιώδη μεγέθη (το μήκος, ο χρόνος και η μάζα). Παράγωγα μεγέθη (εμβαδόν, όγκος, πυκνότητα). Πολλαπλάσια και υποπολλαπλάσια.

Επιλογή από τις ερωτήσεις τις εφαρμογές και τις ασκήσεις του βιβλίου.

Κεφ. 2 – Κινήσεις

4

2.1 Περιγραφή της κίνησης

Προτείνεται να υλοποιηθούν οι δραστηριότητες για την κατανόηση των εννοιών: Θέση, μετατόπιση, χρονικό διάστημα, ταχύτητα μέση και στιγμιαία

Σύστηµα αναφοράς – Υλικό σηµείο – Θέση – Μετατόπιση – Τροχιά Χρονική στιγµή – Χρόνος
Προτείνονται οι προσομοιώσεις:
Θέση – μετατόπιση: , Μέτρο μετατόπισης και μήκος διαδρομής

ταχύτητα στην καθημερινή γλώσσα:
«Προσδιορισμός θέσης σώματος» (σελ. 25) και «Σημείο αναφοράς και μετατόπιση» (σελ. 27)

Προσδιορισμός της θέσης , Μελετώντας την έννοια της μετατόπισης , Μετατόπιση , Μετατόπιση και τροχιά:
Εξάσκηση στην έννοια “θέση” , Εξάσκηση στην έννοια μετατόπιση Προτείνεται το φύλλο αξιολόγησης για τη θέση – μετατόπιση από το Βιβλίο Εκπαιδευτικού, σελ. 44

2.2 Η έννοια της ταχύτητας

Να διδαχθεί η εισαγωγή και οι υποενότητες:

• Μέση ταχύτητα στην καθημερινή γλώσσα
• Στιγμιαία ταχύτητα στην καθημερινή γλώσσα

Να μη διδαχθεί η Διανυσματική περιγραφή της ταχύτητας

Μέση ταχύτητα – Στιγµιαία ταχύτητα – Μονάδες στο S.I.
Στοιχειώδης ορισµός του διανύσµατος Κλίμακα ταχυτήτων

2.3 Κίνηση με σταθερή ταχύτητα

Να μη διδαχθεί

Ερωτήσεις – Ασκήσεις
ΟΧΙ σε ερωτήσεις, ασκήσεις ή επιμέρους ερωτήματα τα οποία αναφέρονται σε ύλη που αφαιρέθηκε:
ΟΧΙ στις ερωτήσεις: 1iii, 3iv, 3v,
ΟΧΙ της ενότητας εφαρμογής γνώσεων: 1, 2
ΟΧΙ οι ασκήσεις: 1, 3, 4, 6, 8.

2.4 κίνηση με μεταβαλλόμενη ταχύτητα

Να μη διδαχθεί

Εργαστηριακή άσκηση

Εργαστηριακή δραστηριότητα: Άσκηση 6 του εργαστηριακού οδηγού:
«Μελέτη των ευθύγραμμων κινήσεων».

Άσκηση 6 του εργαστηριακού οδηγού (σελ. 33)

Κεφ. 3 –
ΔΥΝΑΜΕΙΣ

6

Κίνηση και αλληλεπίδραση: Δύο γενικά χαρακτηριστικά της ύλης

Να διδαχθεί

Κίνηση και Αλληλεπίδραση: Δυνάμεις (βίντεο): Από φωτόδενδρο

3.1 Η έννοια
«Δύναμη»

Να διδαχθεί

Σχεδίαση δυνάμεων, Η έννοια της δύναμης Quiz: Μέτρηση δύναμης με ελατήριο, Η δύναμη ως το αίτιο παραμόρφωσης ή και μεταβολής της ταχύτητας Μέτρηση της Δύναμης – Hooke

3.2 Δύο σημαντικές δυνάμεις στον κόσμο

Να διδαχθεί

Μάζα και Βάρος, Μελετώντας την τριβή σε διαφορετικές επιφάνειες, Σχεδίαση του βάρους

3.3 Σύνθεση και ανάλυση δυνάμεων

Να διδαχθούν οι υποενότητες, παράγραφοι

• Σύνθεση δυνάμεων – Συνισταμένη
• Σύνθεση δυνάμεων με την ίδια διεύθυνση
• Σύνθεση δυνάμεων με διαφορετικές

(κάθετες μόνον) διευθύνσεις.
Να μην διδαχθούν οι υποενότητες:

• Δύναμη που ασκείται σε τραχιά επιφάνεια
• Ανάλυση δύναμης

Προτείνονται οι προσομοιώσεις: Σύνθεση δυνάμεων
Σύνθεση δυνάμεων, Σύνθεση συγγραμμικών δυνάμεων

Σημ. Ο χρόνος να χρησιμοποιηθεί για την κατανόηση των αντίστοιχων φαινομένων και νόμων σε μία διάσταση
Προαιρετικά για την υποστήριξη της διδασκαλίας μπορεί να πραγματοποιηθεί η εργαστηριακή άσκηση 8, «Σύνθεση δυνάμεων». (σελ. 41)

3.4 Δύναμη και ισορροπία

Να διδαχθεί

Δυνάμεις και κίνηση

3.5 Ισορροπία υλικού σημείου

Να διδαχθεί η εισαγωγή (α΄ νόμος Newton) Να μην διδαχθούν η υποενότητα «Ανάλυση δυνάμεων και ισορροπία» όπως και το παράδειγμα 3.2

Μάζα και αδράνεια
Μελέτη της αδράνειας με το Interactive Physics

3.6 Δύναμη και μεταβολή της ταχύτητας

Να διδαχθεί

Αδράνεια και πυκνότητα

3.7 Δύναμη και αλληλεπίδραση

Να διδαχθεί (γ΄ νόμος Newton)
Να μην διδαχθεί η υποενότητα
«Εφαρμογές»

Δράση και αντίδραση

Εργαστηριακή άσκηση 10: Μέτρηση Δύναμης – Νόμος του Hooke

Εργαστηριακή άσκηση 10, «Μέτρηση Δύναμης – Νόμος του Hooke» (σελ. 47)

Βίντεο από το ΕΚΦΕ Καρδίτσας Μέτρηση δύναμης με ελατήριο Ερωτήσεις και Ασκήσεις
ΟΧΙ ερωτήσεις, ασκήσεις ή επιμέρους ερωτήματα τα οποία αναφέρονται σε ύλη που αφαιρέθηκε.

ΟΧΙ οι ερωτήσεις: 2, 3, 6,12, 13
ΟΧΙ οι ασκήσεις : 4, 5, 7, 8, 10, 12,13.

Κεφ. 4 – ΠΙΕΣΗ

Να διδαχθεί η εισαγωγή «Πίεση και Δύναμη δύο διαφορετικές έννοιες»

Πίεση Δύναμη και Επιφάνεια

6

4.1 Πίεση

Να διδαχθεί (εκτός το παράδειγμα της εικόνας 4.4 )

Σενάριο για την πίεση

4.2 Υδροστατική πίεση

Να διδαχθεί

Υδροστατική Πίεση
Μανόμετρο και Υδροστατική πίεση

4.3
Ατμοσφαιρική πίεση

Να διδαχθεί
Να μην διδαχθεί η υποενότητα «Πως υπολογίζουμε την ατμοσφαιρική πίεση».

Βίντεο για την Ατμοσφαιρική – Υδροστατική πίεση Ατμοσφαιρική πίεση
Βίντεο για την Ατμοσφαιρικη πίεση

4.4 Μετάδοση των πιέσεων στα ρευστά. Αρχή του Πασκάλ

Να διδαχθεί

Αρχή του Pascal

4.5 ΄Ανωση – Αρχή του Αρχιμήδη

Να διδαχθεί

Σενάριο διδασκαλίας από το Μείζον πρόγραμμα επιμόρφωσης Ψηφιακό σενάριο για την Άνωση

4.6 Πλεύση

Να μη διδαχθεί

Εργαστηριακές

Εργαστηριακή δραστηριότητα

Φύλλο εργασίας από ΕΚΦΕ Αμπελοκήπων

Εργαστηριακή άσκηση 12

Άνωση, Αρχή του Αρχιμήδη και βίντεο: Από ΕΚΦΕ Καρδίτσας

ασκήσεις 12, 14

«΄Ανωση – Αρχή του Αρχιμήδη»

ΟΧΙ ερωτήσεις, ασκήσεις ή επιμέρους ερωτήματα τα οποία

Εργαστηριακή άσκηση 14,

αναφέρονται σε ύλη που αφαιρέθηκε.

«΄Ανωση και βάρος του υγρού που εκτοπίζει το σώμα – Η Αρχή του Αρχιμήδη».

ΟΧΙ οι ερωτήσεις της ενότητας εφαρμογής γνώσεων 5, 6, 8, 9, 11,
13
ΟΧΙ οι ασκήσεις 1,6, 7, 8, 9.

Κεφ. 5 ΕΝΕΡΓΕΙΑ

6

Ενέργεια: Μια θεμελιώδης έννοια της φυσικής

Να διδαχθεί

Ενέργεια μορφές και μετατροπέ:

5.1 ΄Εργο και Ενέργεια

Να διδαχθεί η 3η παράγραφος «Σήμερα, με την έννοια του έργου … από εσένα στα βιβλία».
Να διδαχθεί: ΄Εργο δύναμης, από τι εξαρτάται το έργο μιας δύναμης, μονάδες έργου, περιπτώσεις έργου
Σημ. Ο χρόνος μελέτης να αφιερωθεί σε εισαγωγικές εφαρμογές όπου η δύναμη και η μετατόπιση είναι συγγραμμικές.

Έργο σταθερής δύναμης

5.2 Δυναμική – Κινητική ενέργεια. Δύο βασικές μορφές ενέργειας.

Να διδαχθεί

Βαρυτική δυναμική ενέργεια, Κινητική ενέργεια

5.3 Η μηχανική ενέργεια και η διατήρησή της.

Να διδαχθεί

Διατήρηση της μηχανικής ενέργειας Διατήρηση της μηχανικής ενέργειας

Διδακτική ενότητα

Συνιστώμενες διδακτικές πρακτικές / Παρατηρήσεις

Προτεινόμενο ς αριθμός διδακτικών ωρών

ΚΕΦ 1. ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΦΟΡΤΙΟ

6

Από το κεχριμπάρι στον υπολογιστή

Να διδαχθεί

1.1 Γνωριμία με την ηλεκτρική δύναμη

Να διδαχθεί

1.2 Το ηλεκτρικό φορτίο

Να διδαχθεί

1.3 Το ηλεκτρικό φορτίο στο εσωτερικό του ατόμου

Να διδαχθεί

1.4       Τρόποι             ηλέκτρισης             και               η μικροσκοπική ερμηνεία

Να διδαχθεί (Για την ηλέκτριση με επαγωγή να χρησιμοποιηθούν κατάλληλες προσομοιώσεις)
Μπαλόνια και στατικός ηλεκτρισμός, Στατικός ηλεκτρισμός
Ηλεκτρόνια και αγωγοί, Ηλεκτρόνια και μονωτές, Φόρτιση με επαφή, Ηλέκτριση με επαγωγή
Βίντεο από το ΕΚΦΕ Καρδίτσας (φόρτιση με τριβή και επαφή)

1.5 Νόμος του Κουλόμπ

Να διδαχθεί ποιοτικά χωρίς ασκήσεις που να στηρίζονται στη μαθηματική σχέση

Νόμος του Coulomb Νόμος του Coulomb

1.6 Το ηλεκτρικό πεδίο

Να μη διδαχθούν οι υπενότητες: «Περιγραφή του ηλεκτρικού πεδίου», «Ηλεκτρικές δυναμικές γραμμές», «Ηλεκτρική θωράκιση», «Ηλεκτρικό πεδίο και ενέργεια»

Ερωτήσεις και Ασκήσεις
ΟΧΙ ερωτήσεις – ασκήσεις ή επιμέρους ερωτήματα τα οποία αναφέρονται σε ύλη που αφαιρέθηκε.

Να μη γίνει η άσκηση 3. Η άσκηση 2 να διδαχθεί ανάλογα με τις δυνατότητες των μαθητών.
Να μην γίνουν οι ερωτήσεις: 11γ, 14, 15, 20, 26, 27, 28.
Εργαστηριακή δραστηριότητα
Εργαστηριακή Άσκηση 1, «Ηλεκτρικές αλληλεπιδράσεις».

Ηλεκτρικά φορτία και πεδία
Δυναμικές γραμμές ηλεκτρικού πεδίου, Ένταση και δυναμικό ηλεκτρικού πεδίου Βίντεο δημιουργίας κεραυνού, διαφορά δυναμικού

ΚΕΦ. 2. ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ

10

Ηλεκτρικό πολιτισμός

ρεύμα

και

σύγχρονος

Να διδαχθεί

2.1 Το ηλεκτρικό ρεύμα

Να διδαχθεί
Ένταση και φορά του ηλεκτρικού ρεύματος

2.2 Ηλεκτρικό κύκλωμα

Να διδαχθεί
Εργαλειοθήκη κυκλωμάτων

2.3 Ηλεκτρικά δίπολα

Να διδαχθούν η εισαγωγή και οι υποενότητες:

• «Αντίσταση του διπόλου»
• «Νόμος του Ohm»

Να μη διδαχθεί το τμήμα που αρχίζει με τη φράση «ισχύει ο νόμος του Ωμ για κάθε ηλεκτρικό δίπολο;» ως το τέλος της υποενότητας.
Να μη διδαχθούν:

• «Νόμος του Ωμ και μικρόκοσμος»
• «Μικροσκοπική ερμηνεία της αντίστασης ενός μεταλλικού αγωγού» Νόμος του Ohm

Εργαστήριο ηλεκτρικών κυκλωμάτων- νόμος του Ohm

Σημ.: Να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στο νόμο του Ohm, μέσω των εργαστηριακών ασκήσεων.

2.4 Παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η αντίσταση ενός αγωγού

Να μη διδαχθεί
(θα εξετασθεί στην Β΄ Λυκείου).

2.5 Εφαρμογές αρχών διατήρησης στη μελέτη απλών ηλεκτρικών κυκλωμάτων

Να διδαχθούν οι υποενότητες:

• «Σύνδεση αντιστατών»
• «Σύνδεση δύο αντιστατών σε σειρά»
• «Παράλληλη σύνδεση αντιστατών»

Σημ.: Να δοθεί έμφαση στην έννοια της ισοδύναμης αντίστασης και να υποβαθμιστεί η διαδικασία απόδειξης των σχ. 2.19 και 2.22. Επίσης προτείνεται η εντατική χρήση των εργαστηριακών δραστηριοτήτων και όπου δεν είναι εφικτό να γίνει αναζήτηση σε γνωστά links.
Παράλληλη σύνδεση αντιστατών, Σύνδεση δύο αντιστατών σε σειρά Εργαλειοθήκη κυκλωμάτων

Ερωτήσεις – Ασκήσεις:
ΟΧΙ ερωτήσεις – ασκήσεις ή επιμέρους ερωτήματα τα οποία αναφέρονται σε ύλη που αφαιρέθηκε.
Να μην διδαχθούν ασκήσεις που περιλαμβάνουν σύνθετα ηλεκτρικά κυκλώματα, όπως η
10 (μέχρι δύο αντιστάτες).
ΟΧΙ στις ερωτήσεις 2,7,9           ΟΧΙ στις ασκήσεις 3,6,7,8
Εργαστηριακή δραστηριότητα
Να γίνουν οι εργαστηριακές ασκήσεις 2 (Ν. Ohm), 4, 5 (Σύνδεση αντιστατών), 6 (Διακοπή και βραχυκύκλωμα).
Βίντεο πειραμάτων από το ΕΚΦΕ Καρδίτσας:
O νόμος του Ohm: Από ΕΚΦΕ Αμπελοκήπων
Προτείνεται η μελέτη της συνδεσμολογίας αντιστατών να πραγματοποιηθεί μέσω των πειραματικών δραστηριοτήτων.

ΚΕΦ. 3. ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

8

Ηλεκτρική ενέργεια και σύγχρονη ζωή

Να διδαχθεί

3.1       Θερμικά             αποτελέσματα             του ηλεκτρικού ρεύματος

Να διδαχθεί η υποενότητα «Κάθε συσκευή από την οποία διέρχεται ηλεκτρικό ρεύμα θερμαίνεται»

Να μη διδαχθούν οι υποενότητες:

• «Πειραματική μελέτη φαινομένου Joule»
• «Νόμος του Joule»
• «Ερμηνεία του φαινομένου Joule»

Να διδαχθεί η υποενότητα «Εφαρμογές του φαινομένου Joule»

3.2        Χημικά       αποτελέσματα              του Ηλεκτρικού ρεύματος

Να μη διδαχθεί

3.3.          Μαγνητικά                  αποτελέσματα ηλεκτρικού ρεύματος

Να διδαχθεί
Σημ.:     Θεωρείται     σκόπιμη     η     διδασκαλία    αυτής     της               υπενότητας, αφού          ο ηλεκτρομαγνητισμός έχει αφαιρεθεί από την ύλη της Β΄ Λυκείου.
Γήινο μαγνητικό πεδίο
Αρχή λειτουργίας κινητήρα συνεχούς ρεύματος, Μαγνήτης και ηλεκτρικό κύκλωμα: Ηλεκτρικό κουδούνι, κινητήρας συνεχούς ρεύματος
Το πείραμα του Oersted: Από ΕΚΦΕ Θεσπρωτίας
Βίντεο του πειράματος του Oersted από το ΕΚΦΕ Καρδίτσας
Τα μαγνητικά αποτελέσματα του Ηλεκτρικού ρεύματος: Από ΕΚΦΕ Νέας Σμύρνης

3.4 Ηλεκτρική και μηχανική ενέργεια

Να μη διδαχθεί

3.5 Βιολογικά αποτελέσματα του ηλεκτρικού ρεύματος

Να μη διδαχθεί

3.6 Ενέργεια και ισχύς του ηλεκτρικού ρεύματος

Να διδαχθεί
Οικιακές συσκευές, ισχύς, ενέργεια

Ερωτήσεις – Ασκήσεις
ΟΧΙ ερωτήσεις – ασκήσεις ή επιμέρους ερωτήματα τα οποία αναφέρονται σε ύλη που αφαιρέθηκε.
ΟΧΙ Ερωτήσεις: 1, 2, 4, 5
ΟΧΙ Ασκήσεις: 4, 5, 6, 10

ΚΕΦ. 4   ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ

3

ΠΕΡΙΟΔΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ

Να διδαχθεί

4.1 Ταλαντώσεις

Να μη διδαχθεί. Μέσω παραδειγμάτων να εξηγηθεί τι είναι ταλάντωση.

4.2 Μεγέθη που χαρακτηρίζουν μια ταλάντωση

Να διδαχθεί η υποενότητα
«Για να περιγράψουμε μια ταλάντωση … έως …και πλάτος της ταλάντωσης». Από ποια μεγέθη εξαρτάται η περίοδος της ταλάντωσης του εκκρεμούς να το διερευνήσουν οι μαθητές/τριες, διατυπώνοντας υποθέσεις, εκτελώντας τα πειράματα, λαμβάνοντας μετρήσεις και βγάζοντας συμπεράσματα.
Περίοδος ταλάντωσης εκκρεμούς, Κίνηση απλού εκκρεμούς
Εργαστηριακή δραστηριότητα.
Εργαστηριακή Άσκηση (7), «Πειραματικός έλεγχος των νόμων του Απλού εκκρεμούς». Πειραματικός έλεγχος των νόμων του απλού εκκρεμούς Από ΕΚΦΕ Καρδίτσας.
Ερωτήσεις -Ασκήσεις
ΟΧΙ ερωτήσεις – ασκήσεις ή επιμέρους ερωτήματα τα οποία αναφέρονται σε ύλη που αφαιρέθηκε.
ΟΧΙ Ερωτήσεις: 3γ, 4, 6, 8,9

ΚΕΦ 5. ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ

6

Η ενέργεια ταξιδεύει

Να διδαχθεί

5.1 Μηχανικά κύματα

Να διδαχθεί
Εγκάρσια και διαμήκη κύματα
Διάδοση κυμάτων εγκάρσια και διαμήκη κύματα

5.2 Κύμα και ενέργεια

Να διδαχθεί Εισαγωγή στα κύματα

5.3 Χαρακτηριστικά μεγέθη του κύματος

Να διδαχθεί η πρώτη υποενότητα μέχρι την εξίσωση u= λf, χωρίς την απόδειξη. Να μη διδαχθούν οι υποενότητες:

• «Κυματικά φαινόμενα: Ανάκλαση και διάθλαση των μηχανικών κυμάτων»
• «Ανάκλαση»
• «Διάθλαση»

Σημ. α) οι έννοιες ανάκλαση και διάθλαση θα παρουσιαστούν στο κεφ. για το φως. Κύματα σε χορδή

5.4 Ήχος

Να διδαχθεί
Σημ.: Οδηγία για την ανάγνωση των εικόνων 5.10 και 5.15. «Παρουσιάζουν την αλλαγή της τιμής της ατμοσφαιρικής πίεσης λόγω της διάδοσης του ηχητικού κύματος. Η τιμή της πίεσης αλλάζει γύρω από την κανονική τιμή της ατμοσφαιρικής πίεσης».
Ηχητικά κύματα
Βίντεο για τη διάδοση των κυμάτων

5.5 Υποκειμενικά χαρακτηριστικά του ήχου

Να διδαχθεί
Μέτρηση ταχύτητας του ήχου

Ερωτήσεις – Ασκήσεις
ΟΧΙ ερωτήσεις – ασκήσεις ή επιμέρους ερωτήματα τα οποία αναφέρονται σε ύλη που αφαιρέθηκε.
ΟΧΙ Ερωτήσεις: 12, 13

ΚΕΦ. 6.  ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΔΟΣΗ ΦΩΤΟΣ

4

Φως: από τη μυθολογία στην τεχνολογία

Να διδαχθεί

6.1 Φως: Όραση και ενέργεια

Να διδαχθεί
Έγχρωμη όραση, Το ανθρώπινο μάτι

6.2 Διάδοση του φωτός

Να διδαχθεί
Να μη διδαχθεί η υποενότητα «Αρχή του ελαχίστου χρόνου». Το φως ταξιδεύει
Σκιά – παρασκιά και έκλειψη του Ηλίου (Σελήνης), O Ήλιος η Γη και η Σελήνη

Ερωτήσεις Ασκήσεις
ΟΧΙ ερωτήσεις – ασκήσεις ή επιμέρους ερωτήματα τα οποία αναφέρονται σε ύλη που αφαιρέθηκε.

ΚΕΦ. 7. ΑΝΑΚΛΑΣΗ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ

2

7.1 Ανάκλαση του φωτός

Να διδαχθεί
Να μη διδαχθεί το ένθετο: «Ανάκλαση και αρχή του ελαχίστου χρόνου»

7.2 Εικόνες σε καθρέφτες: Είδωλα

Να διδαχθεί

Να μη διδαχθούν οι υποενότητες:

• «Καμπύλοι καθρέφτες»
• «Σφαιρικοί καθρέφτες»
• «οπτικό πεδίο» Ανάκλαση και Διάθλαση

7.3 Προσδιορισμός ειδώλου σε κοίλους και κυρτούς καθρέφτες

Να μη διδαχθεί

Ερωτήσεις και Ασκήσεις
ΟΧΙ ερωτήσεις – ασκήσεις ή επιμέρους ερωτήματα τα οποία αναφέρονται σε ύλη που αφαιρέθηκε.
ΟΧΙ Ερωτήσεις: 1, 4
ΟΧΙ Ασκήσεις: 2, 3, 4

ΚΕΦ. 8. ΔΙΑΘΛΑΣΗ ΦΩΤΟΣ

4

Διάθλαση του φωτός

Να διδαχθεί

8.1 Το φως μέσα στην ύλη: Διάθλαση

Να διδαχθεί
Να μην διδαχθούν οι υποενότητες:

• «Διάθλαση και αρχή του ελαχίστου χρόνου»
• «Νόμος της διάθλασης – Snell»

Ανάκλαση – Διάθλαση,  Διάθλαση φωτός

8.2 Εφαρμογές της διάθλασης του φωτός

Να μη διδαχθεί

8.3 Ανάλυση του φωτός

Να διδαχθεί μόνο η υποενότητα «Ανάλυση λευκού φωτός». Πρίσματα και ανάλυση φωτός

8.4 Το χρώμα

Να διδαχθεί

Ερωτήσεις – Ασκήσεις
ΟΧΙ ερωτήσεις – ασκήσεις ή επιμέρους ερωτήματα τα οποία αναφέρονται σε ύλη που αφαιρέθηκε.

ΚΕΦ. 9  ΦΑΚΟΙ ΚΑΙ ΟΠΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

2

Φακοί: Η όρασή μας στον μικρόκοσμο και τον μεγάκοσμο

Να μη διδαχθεί